Wat is nou eigenlijk hoofdpijn, welke klachten horen hierbij en wat is de oorzaak?
Hoofdpijn zeer gesimplificeerd is pijn die plaats vindt in het hoofd of gezicht. Dit is dan wel meteen het enige makkelijke aan hoofdpijn. Er bestaan verschillende types hoofdpijn en de symptomen variëren sterk. De variatie zit hem in de intensiteit van pijn, duur, locatie en de frequentie van de hoofdpijn. De hersenen zelf hebben geen pijn-gevoelige zenuwen; echter de structuren hier omheen zoals bij het aangezicht, schedel, kaak en nek zeker wel.
Hoofdpijn wordt grofweg verdeeld in twee typen hoofdpijnklachten.
Primaire hoofdpijn: de hoofdpijn is de hoofdklacht zelf
Secundaire hoofdpijn: de hoofdpijn wordt veroorzaakt door een andere klacht
De meest bekende vorm van hoofdpijn is waarschijnlijk wel migraine. Deze hoofdpijn valt onder primaire vorm van hoofdpijn.
In Nederland zijn er zo’n 280.000 mensen bekend bij de huisarts die last hebben van migraine. Migraine hoofdpijn komt vaker voor bij vrouwen dan bij mannen en de grootste groep is tussen de 40 en 54 jaar oud. Een kenmerk van migraine is dat de hoofdpijn alleen maar aan 1 kant van het hoofd plaats vindt. Ook is er tijdens migraine sterke overgevoeligheid voor licht, geluid en geur. De pijn score op een schaal van 0-10 wordt vaak gescoord op 7/8. Daarnaast zijn mensen vaak misselijk en hebben last van braken.
Een migraine aanval duurt tussen de 4 en 72 uur en bestaat grofweg uit vier fases. Daarbij gezegd dat niet elke fase voor iedereen aanwezig hoeft te zijn.
Voor de diagnose van migraine zal altijd aan een lijst van criteria moeten worden voldaan. Dit is gemaakt om zo de communicatie tussen zorgverleners zoals je huisarts, neuroloog of fysiotherapeut goed te laten verlopen. Naast de boven genoemde symptomen moet een aanval minimaal 5 keer plaats vinden. Voor meer informatie is het goed de website van de ICHD-3 te bekijken: https://ichd-3.org/1-migraine/
Wat kan je zelf al doen:
Het belangrijkste bij migraine is te ontdekken wat de triggers zijn van jouw migraine. Hierbij kan je aan activiteiten of slaap denken maar bijvoorbeeld ook eten, drinken of hormonale wisselingen.
Waar kan de fysiotherapeut je mee helpen:
Bij migraine klachten kan samen met de fysiotherapeut gekeken worden naar de triggers op fysieke aard, zoals spanning in de nek of schouders. Door middel van training kan soms de frequentie en soms zelfs de intensiteit van de aanvallen terug gebracht worden. Ook blijkt dat hoe beter de fysieke conditie is, hoe sneller het herstel na een migraineaanval is.
Een andere zeer bekende vorm van hoofdpijn is spanningshoofdpijn, ook wel Tension Type Headache (TTH) genoemd. Ook deze vorm van hoofdpijn valt onder de primaire vormen van hoofdpijn. Dit is meteen ook de meest voorkomende vorm van hoofdpijn. De oorzaak van deze hoofdpijn is vaak gelinkt aan spierspanning of stress. Echter is het ook heel belangrijk verder te kijken naar dingen zoals slaap, beweging, eten, nek/kaakklachten en houding.
Typerend van TTH is dat het een langzaam opkomende hoofdpijn is die omschreven wordt als een band om het hoofd of pijn vanuit de nek of achterkant van het hoofd. De hoofdpijn is aan beide kanten aanwezig maar kan wel sterker zijn aan één kant. De pijn, duur, locatie en frequentie kunnen ook bij deze vorm van hoofdpijn erg verschillen. Binnen de diagnose zijn hier dan ook subgroepen voor gemaakt.
Voor een diagnose van TTH wordt ook weer de ICHD-3 gebruikt. Voor de fysiotherapeut is een middel om de herkenbare hoofpijn op te kunnen wekken door het palperen van een aantal spieren in de kaak, nek en schouderregio. Bij het raken van deze spieren treedt er dan vaak eerst een lokale pijn op die vervolgens overgaat in de herkenbare hoofdpijn, bijvoorbeeld boven het oog of de hoofdpijn die als bandgevoel wordt omschreven. https://ichd-3.org/2-tension-type-headache/
De precieze oorzaak van spanningshoofdpijn is niet bekend , maar we weten wel dat de het waarschijnlijk gelinkt is aan spierspanning en vanuit daar een overprikkeling van het centraal zenuwstelsel veroorzaakt. De tolerantie voor deze prikkeling is afhankelijk van een aantal triggers.
In negatieve zin: slecht slapen, stress, inactiviteit en ongezond of onregelmatig eten.
In positieve zin kan je dus ook denken aan: regelmatig en voldoende slapen, voldoende rust en lichaamsbeweging en gezond en regelmatig eten.
Zoals hierboven beschreven gaat spanningshoofdpijn voornamelijk gepaard met spanning in spieren. Deze spierspanning kan worden afgebouwd, zoals vaak wordt gedaan door middel van bijvoorbeeld triggerpoint behandelingen of dry needling. Echter is er voor een lange termijn resultaat meer nodig. Hierbij kan de therapeut helpen met mobilisatie technieken in combinatie met oefentherapie.
Voor de diagnose van cervicogene hoofdpijn is altijd goed overleg nodig tussen de huisarts en fysiotherapeut. Het fysiotherapeutisch onderzoek voor de cervicogene hoofdpijn zal zich voornamelijk richten op onderzoek van de nek. Denk hierbij aan de maximale draaiing van de nek, kracht testen voor de nekspieren en de coördinatie van de nekspieren. Hierbij wordt natuurlijk rekening gehouden met de belastbaarheid na een trauma. https://ichd-3.org/5-headache-attributed-to-trauma-or-injury-to-the-head-andor-neck/).
Cervicogene hoofdpijn ontstaan na een trauma of whiplash is een teken dat je nog niet volledig hersteld bent, het is dus het belangrijkste om jouw grenzen aan te geven. Ook al is er niks meer aan je te zien.
Bij de behandeling na een trauma is het vooral belangrijk om de bewegelijkheid (ook wel range of motion), coördinatie en stabiliteit van de nek weer te verbeteren. Dit gebeurt door een combinatie van mobiliseren/ manipulaties, oefentherapie en spierspanning af te bouwen.
